Community Update - Een systematische benadering van oorlog
March 4, 2022
Door Laura Sullivan
Afgelopen maandag begonnen de mensen in België ineens jodiumtabletten te hamsteren. Dinsdag hoorde ik dat dit overal in Europa gebeurde. [1] Jodiumtabletten beschermen tegen schildklierkanker in het geval van een kernramp. Dit is misschien wel het ernstigste teken aan de wand: de oorlog is nu deel van het dagelijks leven.
De laatste keer dat ik hoorde praten over een kernoorlog, was toen ik als klein meisje de gedempte discussies van volwassenen afluisterde. En hoewel ik me doorgaans graag onderdompel in nostalgie, heeft dit een wel erg zure smaak. Waarom zijn we weer terug bij af? Hoe bestaat het dat Poetin ons in één klap weer terugslingert naar de angstigste momenten van de Koude Oorlog?
Maar nu is niet de tijd voor bitterheid of angst. Laat de invasie van Oekraïne onze overtuiging versterken, zodat we angst omzetten in moed en terugvechten. Dat kan op verschillende manieren, op de korte en lange termijn.
De granaten en tanks van Poetin beschieten kinderen op slechts een steenworp afstand naar het oosten. In de komende maanden zullen tot wel vijf miljoen mensen hun thuis verliezen. [2] Afgelopen week begonnen we met acties, door in te zetten op de zogenaamde Richtlijn Tijdelijke Bescherming, waarmee de vluchtelingen snel EU-visas kunnen krijgen. [3] In één dag gaven 70.000 van ons gehoor aan de oproep. Partner-organisaties ondersteunden ons, en de volgende dag om 5 uur werd de Richtlijn aangenomen. Dit is de eerste keer in de geschiedenis dat deze Richtlijn geactiveerd wordt: het wordt dan ook gezien als een revolutionaire stap.
Maar er is ook slecht nieuws. De Richtlijn geldt niet voor alle mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten. De EU heeft seizoensarbeiders, buitenlandse studenten, asielzoekers of mensen zonder permanente status in Oekraïne, uitgesloten. En hoewel de Richtlijn in theorie is aangenomen, moet die nog altijd in de praktijk worden gebracht. Dat is dus de volgende strijd – houd je mailbox in de gaten!
Maar we moeten ook aandacht besteden aan de lange termijn, en aan de onderliggende oorzaken van deze crisis. Het feit dat we de ene na de andere crisis voorgeschoteld krijgen – van een financiële tot een pandemie tot oorlog – wijst erop dat we dieper moeten duiken, niet ophouden bij symptoombestrijding. Wat is de wortel van deze crises?
De afgelopen tien jaar heeft Poetin een enorm leger klaargestoomd, met behulp van de miljarden die wij hem voor aardgas en olie hebben betaald. Brandstoffen die ook nog eens koolstof uitstoten en in rap tempo de planeet vernietigen. Tegelijkertijd betekent onze afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen dat onze handen zijn gebonden, voordat we ook maar bij de onderhandelingstafel aankomen. Sommige politici krijgen zo koudwatervrees en verzwakken de sancties, uit angst dat Poetin de gaskraan dichtdraait en ons in de kou laat staan. Deze problemen zijn allemaal met elkaar verknoopt.
Een wortel van dit alles is een economische logica die redeneert vanuit financiële winst, zonder acht te slaan op het welzijn van de mensen of die van de planeet. Vanaf het moment dat hij zijn intrede deed in de jaren '80, vormt deze logica de leidraad van vrijwel elk politiek besluit.
Een andere wortel van alle problemen bestaat uit een patriarchale vorm van leiderschap, een vorm van democratie die eigenlijk heel weinig naar de mensen luistert. In plaats daarvan concentreert zij de macht in de handen van een kleine groep.
Nog een andere wortel blijft racisme, dat ervoor zorgt dat de rechten van witte mensen belangrijker worden gevonden dan die van anderen. Europa zou gewezen moeten worden op de dubbele standaarden rondom de plotse solidariteit voor Oekraïners – een solidariteit die niet bestaat voor andere mensen. Elk mens, ongeacht de kleur van hun paspoort, huid of verblijfspapieren, heeft te maken met dezelfde tirannie – of dat nou de tirannie is van een colonne tanks of van het water dat hun oogst overstroomt. Diep vanbinnen weten we dit, en zijn we tot beter in staat.
Als we een einde willen maken aan de constante crises, moeten we ze bij de wortel aanpakken met aanhoudende acties. Dat is de bestaansmissie van WeMove Europe.
In Europa is een momentum ontstaan waarmee we het tij kunnen keren. Rampen kunnen worden gebruikt om ons verder de afgrond in te drijven, maar ook om weer strijdlustig op te klimmen. Dit nieuwe elan kunnen we gebruiken om alle mensen te overspoelen met deze golf van solidariteit. Stel je voor dat we niet alleen de Oekraïense, maar álle asielzoekers zouden verwelkomen. Dat we actie zouden voeren om iederéén te helpen die vlucht voor oorlog, voor klimaatverandering, of voor bittere armoede. Dat we onder ogen zien dat wij ook, binnen afzienbare tijd, klimaatvluchtelingen zouden kunnen worden. Dat alles is mogelijk, als we het maar willen.
Voor nu, stel je voor dat we niet langer energie-afhankelijk zouden zijn van Rusland en andere dictatoriale regimes. Dat we niet langer afhankelijk zouden zijn van welke fossiele brandstof dan ook. Dat we zouden luisteren naar de wetenschap, die ons duidelijk maakt dat we geen andere keuze hebben dan om af te kicken van olie en gas – maar die ons ook alternatieven laat zien. [4]
Stel je voor dat we zouden inzien dat de wortels van de crises overal hetzelfde zijn. Dat ze door mensen zijn veroorzaakt – en dus ook mensen ze weer kunnen oplossen. Stel je voor dat we simpelweg mens en planeet voorop zouden zetten.
Ik wil in een Europa leven waarin de 11-jarige, voor wie ik verantwoordelijkheid draag, zich niet druk hoeft te maken over tanks of jodiumtabletten of klimaatverandering. Laten we ons best doen om van dat Europa werkelijkheid te maken.
Bronnen:
[1] https://www.euronews.com/next/2022/03/02/ukraine-war-european-pharmacies-face-jump-in-demand-for-iodine-pills-after-putin-s-nuclear
[2] http://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine
[3] https://ec.europa.eu/home-affairs/system/files/2022-03/Proposal%20Council%20implementing%20decision%20implementing%20Temporary%20Protection%20Directive_en_1.pdf
[4] https://www.euractiv.com/section/energy/opinion/how-europe-can-rapidly-reduce-its-gas-dependency/
